Pregnancy - LSCS ဗိုက္ခြဲေမြးရျခင္း

Q: ကေလးေမြးရင္ ဗိုက္ခြဲစိတ္ေမြးတာနဲ႔ ရိုးရိုးေမြးတာ ဘယ္ဟာက ပိုေကာင္းလဲဆိုတာ သိိခ်င္ပါတယ္။

A: အေျဖကေတာ့ ရွင္းပါတယ္။ ဆန္းတာတိုင္းက ရိုးတာထက္ ေနရာတကာမွာ မသာပါ။

ကေလးမီးဖြါးတာမွာ Normal labor ဆိုတဲ့ ေမြးလမ္းေၾကာင္းကေနဖြါးတာက အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ပါတယ္။ ေမြးလမ္းေၾကာင္းကေနေတာင္မွာ ဘာအကူအညီမွ မပါဘဲ၊ ဓမၼတာ-ထံုးစံအတိုင္း ေမြးႏိုင္တာက (ပါဖက္) ျဖစ္တယ္။

ေမြးလမ္းေၾကာင္းကေန ေမြးရာမွာ တခါတေလ ကူရတာေတြ ရွိတယ္။ သားဦး ေမြးရင္ ေမြးလမ္းကို Episiotomy ခ်ဲ႕ေပး-ျပန္ခ်ဳပ္ေပး ရတာ။ သားအိမ္ညွစ္အား နည္းေနရင္ Oxytocin (Syntocinon) ေဆးကို Drip ထဲထည့္ သြင္းေပးရတာ။ ကေလးေခါင္းထြက္တာ ၾကာမေနေစခ်င္လို႔ Forceps delivery ညွပ္ဆြဲ၊ Vaccum extraction ေလစုပ္စက္နဲ႔ ဆြဲကူ ေမြးေပးရတာ။ လံုးဝ အနာမခံခ်င္လို႔ Epidural delivery ဆိုတဲ့ ခါးထံုေဆးနဲ႔ ေမြးေပးတာလည္း ရွိေသးတယ္။

ရိုးရိုးမဟုတ္ႏိုင္လို႔ ခြဲေမြးရတာမွာ “ဘာလို႔ ခြဲေမြးရသလဲ။” “မခြဲရင္ မရဘူးလား။” “တကယ္ကို မရဘူးလား” ဆိုတာေတြ သိရလိမ့္မယ္။ မခြဲရင္လည္း ရတယ္ ဆိုတာနဲ႔ ခြဲကိုခြဲရမွာ ႏွစ္မ်ိဳးရွိတယ္။ တခ်ိဳ႕က ေန႔ေကာင္းရက္သာေရြး ခြဲေမြးခ်င္သူေတြလည္း ရွိတယ္။ တခါတေလ ဆရာဝန္က စိတ္မရွည္လို႔၊ Risk ကို နဲနဲေလးမွ မယူခ်င္လို႔ ခြဲတာလည္း ရွိတယ္။ တခ်ိဳ႕ေဆးရံု-ေဆးခန္းေတြကေတာ့ ခြဲေပးရင္ လူနာဆီက ေငြပိုယူလို႔ရတာမို႔၊ လံုေလာက္ေအာင္ အခ်ိန္ မေစာင့္ဘဲ ခြဲတာလည္း တကယ္ရွိပါတယ္။

ေမြးလမ္းကေန ေမြးမရလို႔ ခြဲရတာမွာ တျခား ေရြးစရာလမ္း မရွိတာမို႔ ခြဲေမြးတာ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္တယ္။ ဥပမာ CPD ကေလးေခါင္းနဲ႔ မိခင္ေမြးလမ္း မတန္တဆ ျဖစ္တာ။ ဒါမွာလည္း ၂ မ်ိဳး။ မေအရဲ႕ အရိုးကြင္းက က်ဥ္းေနတာနဲ႔ ကေလးက ေခါင္းက ပံုမွန္ထက္ ၾကီးေနတာ။ ဒီအေျခအေန ႏွစ္ရပ္လံုးက ခြဲကိုခြဲရမယ္။

ေနာက္တမ်ိဳးက Placenta previa အခ်င္းဟာ ပံုမွန္ရွိရမဲ့ သားအိမ္အဝနဲ႔ ေဝးရာမွာ မဟုတ္ဘဲ၊ ေအာက္ပိုင္း ေရာက္ေနတာ။ အခ်င္းက သားအိမ္အဝကို အျပည့္ျဖစ္ျဖစ္၊ တစိတ္တပိုင္း ျဖစ္ျဖစ္ လာဖံုးေနတာမ်ိဳး။ အခ်င္းေရွ႕ေရာက္လို႔ ေခၚတယ္။ ေမြးခါနီးလို႔ သားအိမ္အဝ က်ယ္လာတာနဲ႔ အခ်င္း ကြာလာျပီး၊ ကေလးမေမြးခင္ ေသြးေတြ အရင္ဆင္းတာမ်ိဳး။ APH ေခၚတာေပါ့။ မေမြးမီ ေသြးဆင္းျခင္း အေၾကာင္းတရားေတြထဲက အေရးအၾကီးဆံုးျဖစ္တယ္။ ဒါကို Ultrasound မွာ ၾကိဳသိထားႏိုင္တာမို႔၊ ရက္ေရြးျပီး၊ ေအးေအးေဆးေဆး ခြဲေမြးပါေလ။

ကေလးအေနအထား ပံုမွန္မဟုတ္တာ၊ ရိုးရိုးေမြးဘို႔ ၾကိဳးစားရင္း အခ်ိန္ ပိုမေစာင့္သင့္တာ။ မိခင္ျဖစ္ျဖစ္ ကေလးျဖစ္ျဖစ္ တခုခုျဖစ္လာလို႔ ေမြးလမ္းကေန ေမြးေအာင္ အခ်ိန္ မေစာင့္သင့္ေတာ့တာ။ ဟိုကဆက္ေန-ဒီကဆက္ေန၊ ထူးဆန္းတဲ့ ကေလးျဖစ္ေနတာ၊ ဒါေတြမွာလည္း ခြဲတာေကာင္းတယ္။

တခုမွတ္ဘို႔က တခါ ဗိုက္ခြဲေမြးရတိုင္း ေနာက္လည္း ခြဲရမယ္ဆိုတာ ေနရာတိုင္းမွာ ယူဆလို႔မရပါ။ အရင္တခါ ခြဲတံုးက ဘာအေၾကာင္းေၾကာင့္ ခြဲရလည္း အေပၚမွာ မူတည္တယ္။ အခ်င္းေရွ႕ေရာက္လို႔ ခြဲထားရသူဟာ ေနာက္ကိုယ္ဝန္က ပံုမွန္ျဖစ္ျပီး ရိုးရိုးေမြးလို႔ရတယ္။ ကေလးအေနအထား ဆိုတာလည္း တခါပံုမွန္မဟုတ္တိုင္း အျမဲမွား မေနတတ္ပါ။

ခြဲေမြးတာျဖစ္ျဖစ္ အနာေလးတခု ခြဲရတာျဖစ္ျဖစ္ အနည္းနဲ႔အမ်ား သတိထားရတာေတြ ခ်ည္းပါဘဲ။ ခြဲစိတ္ျခင္း အႏၲရာယ္ေတြက ခြဲစိတ္မႈ ၾကီးၾကီးသလို၊ လုပ္တာကိုင္တာ ေပါ့ဆရင္ ေပါ့ဆသလို ရွိႏိုင္တယ္။

ခြဲေမြးရတဲ့အတြက္ အားသာခ်က္ေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ရက္၊ အခ်ိန္၊ ေရြးေမြးႏိုင္တယ္။ တတိယကေလးခြဲရရင္ တခါတည္း သားေၾကာ ျဖတ္ေပးႏိုင္တယ္။ ေမြးလမ္းေၾကာင္းဟာ အေမေမြးတဲ့အတိုင္းသာ ရွိေနမယ္။

Dr. တင့္ေဆြ
၁၃-၆-၂ဝ၁ဝ

4-11-2011 More C-sections on demand in UK (ယူေက) မွာ ဗိုက္ခြဲျပီး ကေလးေမြးၾကတာ မ်ားလာစရာရွိ

ျဗိတိန္မွာ အစိုးရကေန အမ်ိဳးသမီးေတြကို က်န္းမာေရး အခမဲ့ လုပ္ေပးပါတယ္။ အေျပာင္းအလဲတခ်ိဳ႕လုပ္လိုက္တာမို႔ ကေလးကို Cesarean section (CS) ဗိုက္ခြဲျပီး ေမြးၾကတာ ပိုမ်ားလာစရာအေၾကာင္း ရွိေနပါတယ္။

ေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ ျပင္ပေဆးခန္းေတြမွာ ဗိုက္ခြဲေမြးဘို႔ ပိုက္ဆံမတတ္ႏိုင္ရင္ေတာ့ Planned C-sections ရက္ေရြး ဗိုက္ခြဲေမြးေပးတာမ်ိဳး လုပ္ေပးပါတယ္။ ဒါကလဲ တကယ္ဘဲ ခြဲေမြးမွျဖစ္မယ္ဆိုတာ ေသျခာမွ လုပ္ေပးပါတယ္။ Emergency C-sections အေရးေပၚ မခြဲမျဖစ္ခြဲေမြးတာေတာ့ ရွိပါတယ္။

အခုေတာ့ ဒီလမကုန္ခင္ အက်ိဳးသက္ေရာက္ေတာ့မဲ့ အသစ္ျပ႒ာန္းမႈေတြ လုပ္လိုက္ပါျပီ။ မိခင္က်န္းမာေရး၊ ကေလးက်န္းမာေရး ဆိုတဲ့ တိက်တဲ့ အေၾကာင္းခံေတြ မရွိေပမဲ့လဲ Mental health experts စိတ္အထူကုနဲ႔ ေဆြးေႏြးျပီးလို႔ ခြဲေမြးခ်င္သပဆိုရင္ ရက္ေရြးျပီး ဗိုက္ခြဲေမြးေပးပါေတာ့မယ္။

Dr. Tint Swe

Pregnancy and Good diet အစားအစာနဲ႔ ကိုယ္ဝန္ရျခင္း

သမီးတေန႔က စာေစာင္တခုမွာ ဖတ္လုိက္ရတာက ညံဖ်င္းတဲ့ အစားအစာရယ္ အရက္ရယ္ အဝလြန္ၿခင္းရယ္က အမိ်ဳးသား-အမ်ိဳးသမီးေတြကို ကေလးမရေစဘူးလို ့သိရပါတယ္။ အဲဒီ ညံဖ်င္းတဲ့ အစားအစာဆိုတာ ဘယ္လိုဟာကို ေၿပာတာပါလဲ မသိလို႔ပါဆရာ။

အေမရိကားမွာ ကေလးမရေသးတဲ့ စံုတြဲ ၆ သန္းေလာက္ရွိေနတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာ စာရင္းမရွိေသးပါ။ Infertility ကေလးမရႏိုင္ေသးတဲ့အေၾကာင္း ၂ ပုဒ္ေရးျပီးပါျပီ။ ဒီေမးခြန္းရလို႔ နံပါတ္ ၃ ကို ေမြးထုတ္လိုက္ပါတယ္။
အစာနဲ႔ ဘာဆိုင္သလဲ။ “Fat, Carbs and the Science of Conception အဆီ-(ကာဗြန္ဟိုက္ဒရိတ္) နဲ႔ သိပၸံနည္းက် ကိုယ္ဝန္ ရျခင္း” ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ေလ့လာခ်က္တခု ၂ဝဝ၇ ဒီဇဘၤာမွာ ထြက္ထားပါတယ္။

• အသက္ ၃ဝ ေအာက္ မိန္းကေလးေတြထဲက ကေလးမရႏိုင္ေသးတဲ့ျပႆနာဟာ ၁ဝ% ထက္နည္းတယ္။ အသက္ ၃ဝ ေက်ာ္ရင္ ဒီလိုျဖစ္တာ ၃ဝ% အထိရွိလာတယ္။
• STD လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါေတြ အထူးသျဖင့္ ကေန႔ကာလမွာ အျဖစ္ပိုလာတဲ့ Chlamydia (ကလာမိုင္ဒီယား) နဲ႔ Gonorrhea (ဂႏိုရီးယား) ေရာဂါေတြေၾကာင့္ ကေလးမရမွာ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။
• ကပ္ေရာဂါလိုျဖစ္လာေနတဲ့ လူအဝလြန္တာနဲ႔ ဆီးခ်ိဳေရာဂါေတြကလဲ အေၾကာင္းတရားေတြထဲမွာ ပါတယ္။
• သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ အခ်က္အလက္ေတြထဲက တခ်ိဳ႕ ပိုးသတ္ေဆးေတြဟာ ေဟာ္မုန္းထြက္မွာကို သက္ေရာက္ေစတယ္။ ပလပ္စတစ္ မီးရွိဳ႕လို႔ ထြက္တဲ့ အနံ႔အသက္ ေတြကေနလဲ ေယာက္်ားကိုေရာ မိန္မကိုသာ ကေလးမရေစတာ ျဖစ္ႏိုင္ေသးတယ္။
• စိတ္ဖိအား မ်ားတာနဲ႔ စိုးရိမ္စိတ္ကဲတာေတြကလဲ ျဖစ္ေစႏိုင္ေသးျပန္ပါတယ္။
• အာဟာရ၊ ေလ့က်င့္ခန္း နဲ႔ လူေနမႈပံုစံေတြဟာ အသဲ၊ ႏွလံုး၊ ကင္ဆာ၊ စတာေတြကို ျဖစ္ေစႏိုင္တာေတြထဲမွာ ပါတယ္။

အစားအစာကို ဒီစာရင္းထဲမွာ ထည့္မလားေမးရင္ ျဖစ္ႏိုင္စရာရွိပါမယ္လို႔ေျဖပါမယ္။ ဒီအေျဖက ဆရာဝန္ဆီက မဟုတ္ဘဲ အေတြ႔အၾကံဳရ မိန္းမေၾကီးေတြကေနေျပာလို႔ သတ္မွတ္ႏိုင္ပါတယ္။ သုေတသနေတြ မမ်ားေသးပါ။

ဒါ့ေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးေပါင္း ၁၈ဝဝဝ ကို Nurses' Health Study ေလ့လာမႈျပဳပါတယ္။ အစားအစာနဲ႔ ႏွလံုးေရာဂါ၊ ကင္ဆာနဲ႔ တျခား နာတာရွည္ေရာဂါေတြ ဘယ္လို သက္ေရာက္မႈရွိတယ္ ဆိုတာကို ေလ့လာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးတိုင္းက “က်မ ကေလးရခ်င္ေနတယ္” လို႔လဲ ေျပာၾကတယ္။ ၆ ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္မွာ ကေလးမရတာ ျဖစ္တယ္။ ၈ ႏွစ္အၾကာမွာ သူတို႔ထဲက အေတာ္မ်ားမ်ား ကေလးရသြားၾကတယ္။ အဲဒီထဲမွာ ရာေပါင္းမ်ားစြာဟာ Ovulatory infertility မ-မ်ိဳးဥထြက္ေပမဲ့ ကေလးမရၾကဘူး။ ကေလးမရေသးသူေတြနဲ႔ ရသြားသူေတြ အၾကား ျခားနားတာေတြကေတာ့ အစားအေသာက္၊ ေလ့က်င့္ခန္း နဲ႔ လူေနမႈပံုစံေတြ ျဖစ္ေနတယ္။

ဒါေတြကေန ေကာက္ခ်က္ေတြဆြဲျပီး “ကေလးရနည္းဗ်ဴဟာ” ဆိုတာ ထြက္လာတယ္။ ဒါက မ-မ်ိဳးဥ ထြက္ေပမဲ့ ကေလး မရေသးသူေတြအတြက္သာ အက်ိဳးရွိႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအားနည္းခ်က္ေၾကာင့္ကေလးမရတာက ေလးပံုတပံု မက ရွိပါတယ္။ တျခားအေၾကာင္းေတြ ဥပမာ သားအိမ္ျပြန္ပိတ္ေနသူေတြကိုေတာ့ အေထာက္အကူ မရေစႏိုင္ပါ။ ေနာက္ျပီး အခုေလ့လာမႈကေန အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ အေဖၚ-ခင္ပြန္းေတြကိုေတာ့ ဆန္းစစ္မႈ မလုပ္ခဲ့ပါ။

(ကာဗြန္ဟိုက္ဒရိတ္) ကို ေလွ်ာ့စားပါ၊
လူတိုင္း ေန႔တိုင္း မစားဘဲမေနတဲ့ အစားအစာအမ်ိဳးအစားျဖစ္တဲ့ ဆန္၊ ဂ်ံဳ၊ ေျပာင္းေတြကေန ခ်က္တဲ့-လုပ္တဲ့ ထမင္း၊ ေပါင္မံု႔၊ ရိုတီး၊ ေခါက္ဆြဲ ဆိုတာမ်ိဳးေတြကို (ကာဗြန္ဟိုက္ဒရိတ္) အစာလို႔ေခၚတယ္။ ဒါမ်ိဳးစားရင္ (ကလိုရီ) ရေစမယ္။ အား (အင္နာဂ်ီ) ျဖစ္ေစမယ္။ သြားႏိုင္၊ လာႏိုင္၊ ခုန္ႏိုင္-ေျပးႏိုင္စတာေတြ လုပ္ေစႏိုင္တယ္။ လူတေယာက္တေန႔တာ လိုအပ္တဲ့ (ကလိုရီ) တဝက္မကဟာ ဒါကေနရတယ္။

(ကာဗြန္ဟိုက္ဒရိတ္) ဆိုတိုင္း အတူတူမဟုတ္ဘူး
ေပါင္မံု႔ျဖဴ၊ အာလူး၊ ဆိုဒါပါ အခ်ိဳရည္ေတြက သိပ္ျမန္ျမန္ ကလိုရီရေစလို႔ ပိုဆိုးေစမယ္။ (ကယ္လိုရီ) ကို ေျဖးေျဖးေလးသာ ရေစတဲ့ အစာေတြမွာ Fiber (ဖုိင္ဘာ) ပါတယ္။ ပိုေကာင္းတယ္။ တျခား အစာအမ်ိဳးအစားေတြထက္ (ကာဗြန္ဟိုက္ဒရိတ္) ကေန ေသြးထဲက သၾကားဓါတ္နဲ႔ (အင္စူလင္) အေျခအေနကို သက္ေရာက္ေစတယ္။ (အင္စူလင္) ဆိုတာ ေသြးထဲက သၾကားဓါတ္ကို ထိန္းေပးတဲ့ ေဟာ္မုန္းျဖစ္တယ္။ ဒါေတြသိပ္မ်ားေနရင္ မ်ိဳးပြါးကိစၥေတြအတြက္ လိုအပ္တဲ့ ေဟာ္မုန္း ေတြကို ထိခိုက္ေစတယ္။ မ-မ်ိဳးဥ ထြက္မွာကို တားမယ္။

ဒါေပမဲ့ (ကာဗြန္ဟိုက္ဒရိတ္) ပမာဏနဲ႔ မ-မ်ိဳးဥထြက္ေပမဲ့ ကေလးမရႏိုင္တာ တိုက္ရိုက္ဆက္စပ္မႈ မရွိပါ။ ဆိုလိုတာက စားတဲ့ (ကာဗြန္ဟိုက္ဒရိတ္) အမ်ိဳးအစားသည္သာ ကေလးမရမွာကို သက္ေရာက္ေစႏိုင္ပါတယ္။ တိတိက်က် ေျပာရရင္ (ကာဗြန္ဟိုက္ဒရိတ္) မ်ားတယ္ နည္းတယ္ ဆိုတာထက္ ေသြးထဲမွာသၾကားဓါတ္မ်ားေအာင္ ဘယ္ဟာကေန ျမန္ျမန္ လုပ္ေပးသလဲ။ Glycemic load လို႔ေခၚတယ္။

ေဒၚတင္႔ေဆြ